Optimaliseer je microbioom en boost je immuunsysteem

Micro wat? Je hebt er misschien wel al eens van gehoord, maar weet wellicht niet wat het precies is. Het microbioom is een verzamelnaam voor alle micro-organismen zoals bacteriën, virussen en gisten die op en in ons lichaam zitten. Van de darmen tot op onze huid: overal in ons lichaam zorgt een gezonde microbioom voor het juiste evenwicht. Vooral in onze maag en darmen vervullen meer dan 500 verschillende soorten bacteriën een cruciale rol voor ons immuunsysteem. Straffer nog: wist je dat ons maagdarmkanaal zelfs voor 70 tot 80 procent onze immuniteit bepaalt? Je maag- en darmgezondheid is dus letterlijk van levensbelang. Je microbioom optimaliseren kan je levenskwaliteit drastisch verbeteren. Maar hoe begin je daar nu aan? Dit artikel helpt je op weg.

De darmwand van onze dunne darm is het orgaan met de grootste oppervlakte

Welk orgaan heeft de grootste oppervlakte? De huid, zullen velen spontaan denken. Maar dat is fout, want met gemiddeld 30 vierkante meter is de oppervlakte van de darmwand van de dunne darm nog indrukwekkender. En nog een weetje voor wie regelmatig aan een quiz deelneemt: onze darmen hebben samen een totale lengte van 9 meter, bijna even lang als een… badmintonveld. Leuke wetenswaardigheden, maar vooral ook hét bewijs van hoe belangrijk ons maagdarmkanaal is.

Waarom is ons maagdarmkanaal zo belangrijk?

Het maagdarmkanaal speelt een centrale rol in onze spijsvertering, die de volgende functies heeft:

• Het afbreken en opnemen van voedingsstoffen
• Het uitsluiten van schadelijk materiaal en ziekteverwekkers
• De ontwikkeling en functie van ons immuunsysteem
• De communicatie naar de hersenen
• Het aanmaken van vitamines
• De productie van serotonine

Een indrukwekkend lijstje. En we kunnen het belang van een gezonde spijsvertering dan ook niet genoeg benadrukken. Daarom gooien we er nog enkele straffe cijfers tegenaan. Zo is de sterkte van ons afweersysteem voor 70 tot 80 procent van ons maagdarmkanaal afhankelijk. Bovendien bevat het maagdarmkanaal meer neuronen (zenuwcellen) dan onze hersenen. Onze darmen herbergen een ecosysteem dat 2 tot 2,5 kilogram weegt en een triljoen (!) – een 1 met 18 nullen – aan micro-organismen bevat.

Onze darmen als ’tweede brein’

De darmen vervullen dus een cruciale rol voor onze gezondheid. Door de constante communicatie tussen darmen en hersenen, beïnvloeden de darmen bovendien alle processen in ons lichaam. De hersen-darm as (ook bekend als GBA) verbindt emotionele en cognitieve centra van de hersenen met de perifere darmfuncties. De nervus vagus is één van de grootste zenuwen in het lichaam en verbindt niet toevallig de darmen met de hersenen. De signalen gaan in beide richtingen en het enterische zenuwstelsel (= het zenuwstelsel van de spijsvertering) kan zelfs onafhankelijk van de hersenen werken. De darmen worden dan ook steeds vaker als ons ’tweede brein’ aanzien.

Onze darmen worden ook wel eens ons tweede brein genoemd

Studies tonen aan dat een verstoorde balans van darmbacteriën een invloed kan hebben op…

• je emoties en de manier waarop je hersenen informatie van je zintuigen verwerken: beeld, geluid, smaak
• gevoelens van angst en depressie
• het ervaren van chronische pijn
• de (verdere) ontwikkeling van een autismespectrumstoornis

Ook voor ons mentaal welzijn spelen bacteriën en de samenstelling van het microbioom een belangrijke rol. Neurotransmitters, die onze gevoelens en emoties voor een groot stuk beheersen, worden immers door de darmcellen en het microbioom geproduceerd. Onderzoek toonde bijvoorbeeld aan dat 90 procent van de serotonine in ons lichaam in de maag wordt aangemaakt. Serotonine is de neurotransmitter die het welzijn bevordert. Een tekort eraan kan depressie veroorzaken. Dus bij depressie kan het optimaliseren van de maaggezondheid een goed idee zijn.

In onze darmen krioelt het van de bacteriën. 500 verschillende soorten om precies te zijn. Daarbij zijn goede, maar ook minder goede bacteriën te vinden. Wanneer de slechte bacteriën echter de bovenhand nemen, wordt de kans op darmaandoeningen veel groter. Dan denken we aan het prikkelbaar darmsyndroom, een lekkende darm, SIBO, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa… Maar ook aan chronische ontstekingen, depressie, hartaandoeningen en zelfs kanker.

Onze voeding als grote boosdoener

Bovenstaande aandoeningen komen over het algemeen regelmatig voor. Je zou ze bovendien niet altijd meteen met maag en darmen associëren. Maar hoe komt het nu dat de gezondheid van ons spijsverteringsstelsel er zo slecht aan toe is? De oorzaak daarvan ligt grotendeels in wat we dagelijks naar binnen spelen.

Alcohol heeft een slechte invloed op het microbioom

Ons westers dieet…

• is arm aan voedingsstoffen die onze darmbacteriën net heel hard nodig hebben
• zit vol met chemicaliën uit bewerkte voedingsmiddelen
• bevat een hoog gehalte aan milieutoxines
• is te hoog in suikers en zetmeel
• bevat niet genoeg van de juiste vezels en prebiotica
• is rijk aan schadelijke medicijnen zoals antibiotica, maagzuurremmers, ontstekingsremmers, hormonen

Naast voeding kan ook stress een negatieve invloed op ons microbioom hebben. We spreken niet toevallig over een ‘knoop in de maag’ bij stressvolle gebeurtenissen. Chronische stress kan bijvoorbeeld tot het leaky-gutsyndroom leiden.

Is mijn microbioom gezond?

Terecht dat je je hierover zorgen maakt. Want net door ons westers voedsel is bij veel mensen de balans in de samenstelling van ons microbioom volledig zoek. Uiteraard zijn er een veelvoud aan verschillende invloeden en spelen er ook individuele verschillen mee. Dat maakt het niet makkelijk om problemen door een disbalans van het microbioom in kaart te brengen. Volgende symptomen kunnen echter een duidelijke indicatie geven van een verstoord microbioom en een slechte maaggezondheid.

Is jouw microbioom verstoord?

Maag- en darmproblemen

Dan denken we aan typische klachten zoals een opgezette maag, een opgeblazen gevoel, constipatie, diarree, winderigheid…

Verstoorde slaap en chronische vermoeidheid

Dit is een gevolg van de verstoring van de serotonine-aanmaak. Serotonine bevordert immers de vorming van melatonine, het zogenaamde slaaphormoon.

Huidirritatie

Huidirritatie zoals eczema is sterk gerelateerd aan een ongezonde maag. Ontstekingen in de maag treden vooral op door een ongezond dieet of bepaalde voedselallergieën.

Auto-immuunaandoeningen

Diabetes type 1, reuma, psoriasis, MS, IBD (inflammatoire darmziekten), Hashimoto (ziekte aan de schildklier)… Het zijn allemaal voorbeelden van auto-immuunaandoeningen die veroorzaakt of in de hand kunnen gewerkt worden door een microbioom waarbij de balans tussen slechte en goede bacteriën zoek is.

Vooral het lekkende darmsyndroom (leaky gut syndrome), wat getriggerd wordt door chronische inflammatie in de darm, heeft een mogelijk effect op de auto-immuunaandoeningen. Wie aan het lekkende darmsyndroom lijdt, heeft een darm die extra doorlaatbaar is, waardoor er grotere stukken onverteerd voedsel in de bloedbaan terecht komen. Ons afweersysteem ziet die deeltjes als indringers, waardoor het antilichamen aanmaakt om die deeltjes aan te vallen. Die antilichamen kunnen echter ook de eigen cellen en weefsels aanvallen. Vooral onze zwakkere organen zijn een doelwit.

Hoe kan ik mijn maaggezondheid en microbioom succesvol heropbouwen?

Heb je regelmatig last van één of meerdere van bovenstaande klachten? Dan kan het héél zinvol zijn om je microbioom te stimuleren. En onder het motto: baat het niet, dan schaadt het niet, doen ook gezonde mensen er goed aan om de darmgezondheid te versterken. Want we kunnen het maar beter nog eens heel duidelijk maken: onze immuniteit is voor 70 tot 80 procent afhankelijk van de gezondheid van onze darm.

Om de goede bacteriën in het microbioom te herstellen en terug op te bouwen, selecteerden wij bij Omnia een zestal heel effectieve methodes waarmee je snel resultaat kunt boeken:

Elimineer externe stressoren

Doe iets aan externe factoren zoals stress en voeding. Bewuster door het leven gaan en aan stressmanagement doen, kan al een grote hulp zijn. Ook je dagelijks menu onder handen pakken, is een goede eerste stap naar een betere gezondheid en zal een gunstige invloed hebben op de bacteriën in het microbioom.

Probeer suiker, alcohol, zuivel (voornamelijk koemelk), gluten, transvetten en kunstmatige zoetstoffen waar mogelijk te vermijden of toch te beperken.

Elimineer interne stressoren

Ook interne stressoren zoals myctoxinen en candida kunnen de darmbacteriën negatief beïnvloeden. Mycotoxinen zijn natuurlijke toxines die gecreëerd worden door schimmel in onze voeding, terwijl candida een soort gist is dat in het lichaam groeit, in de mond bijvoorbeeld. Normale hoeveelheden aan deze stoffen zijn goed voor ons lichaam, want ze helpen bij de vertering en absorptie van belangrijke nutriënten. Bij een teveel kan het echter maagproblemen veroorzaken.

Wij bij Omnia bieden de juiste informatie en ondersteuning bij het ontgiften van het lichaam. We doen dat via een dieet dat aangepast wordt naar de individuele behoeften. Bovendien zorgen we voor de juiste supplementen.

Het eten van prebiotica (= voedsel dat probiotica voedt)

Door het consumeren van voedingsmiddelen die probiotica (bacteriesoorten die onder andere het aantal goede darmbacteriën stimuleert) voeden, kan je het microbioom herstellen en je gezondheid bevorderen.

Welke voeding dan precies? Via gefermenteerde producten zoals kefir, zuurkool, kombucha, kimchi, miso, tempeh… Wie last heeft van veel candida, vermijdt beter gefermenteerde voedingsmiddelen. Naast het voeden van probiotica, wekken ze immers ook de candida extra op. Een goed alternatief zijn prebiotische vezels die we onder meer in asperges, bananen, cichorei, knoflook, uien en artisjok terug vinden.

De juiste voeding is heel belangrijk voor de gezondheid van ons microbioom

Vermijd onnodige consumptie van antibiotica

Antibiotica zijn schadelijk voor de darmimmuniteit. Onderzoek toont aan dat zelfs 6 maanden na gebruik de darmen nog steeds verschillende soorten bacteriën missen.

Verbeter je slaap

Slaap is in het algemeen bijzonder belangrijk voor je gezondheid. Ook het microbioom vaart wel bij een goede slaaphygiëne. In een ander artikel lees je hoe je efficiënt je slaap kunt verbeteren.

Beweeg

Beweging is goed voor de diversiteit van het microbioom. Onderzoek bewees dat een sedentair mens een minder divers microbioom heeft. Wekelijks 150 minuten aan gelijk welke vorm van beweging is, naast je krachtoefeningen, al voldoende om meer diversiteit in de goede bacteriesoorten te zien. Waar wacht je nog op?